“PULMONER REHABİLİTASYON İLE NEFES AL, HAREKET ET, YAŞADIĞINI FARK ET!”
Doğu Akdeniz Üniversitesi (DAÜ) Sağlık Bilimleri Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Mehtap Malkoç, 10 – 16 Mart Pulmoner Rehabilitasyon Haftası dolayısıyla bir yazı kaleme aldı. Prof. Dr. Malkoç söz konusu yazıda şu ifadelere yer verdi:
“Pulmoner Rehabilitasyon; uzun süreli solunum problemi olan hastaların tıbbi tedavilerinin yanında önerilen, bu hastaların fiziksel ve psikolojik durumlarını düzeltmeyi ve sağlığını iyileştirmeyi hedefleyen, bireysel olarak belirlenen egzersiz eğitimi ve hasta eğitimi gibi yaklaşımları içeren kapsamlı uygulamalar bütünüdür.
Pulmoner rehabilitasyon programları, konusunda eğitimli göğüs hastalıkları uzmanı ve/veya diğer uzman hekimler, fizyoterapistler, hemşireler, diyetisyenler ve psikologlardan oluşan çok disiplinli bir ekiple gerçekleştirilmektedir. Bu programların amacı; Hastalığa bağlı gelişen nefes darlığı ve fonksiyonel yetersizliği ortadan kaldırmak, egzersiz kapasitesini artırmak, hastalık konusunda kişileri ve ailelerini bilgilendirmek, hastalığın oluşturduğu kötü etkileri ortadan kaldırmak amacıyla psikososyal destek sağlamak ve günlük aktiviteleri yeniden kazandırmaktır. Son yıllarda sigara bırakma yöntemlerinin de çok önem kazandığı pulmoner rehabilitasyon ülkemizde henüz yeni yeni gelişim göstermektedir.
Pulmoner rehabilitasyon ekibi kimlerden oluşur ?
Pulmoner rehabilitasyon ekibi göğüs hastalıkları uzmanları, fizyoterapist, eğitim hemşiresi, psikiyatrist, psikolog, diyetisyenden ve iş/uğraşı uzmanından oluşmaktadır.
Kimler pulmoner rehabilitasyon adaylarıdır ?
Pulmoner rehabilitasyon, KOAH (Kronik obstrüktif akciğer hastalığı) başta olmak üzere astım, bronşektazi, interstisyel akciğer hastalıkları, kistik fibrozis, akciğer nakli öncesi ve sonrası, nöromusküler hastalıklar, akciğer kanseri, obezite ilişkili tüm akciğer hastalıklarında uygulanabilmektedir.
Kronik akciğer hastalıklarına ilave olarak son bir yıldır ülkemizde ve tüm dünyada salgın nedeni olan COVID-19 enfeksiyonu geçiren hastalarda da devam eden ve nefes darlığı, yorgunluk ve günlük aktivitelerinde kısıtlanma durumunda pulmoner rehabilitasyon önerilmektedir.
Pulmoner rehabilitasyon program içeriği nasıldır ?
Temel olarak egzersiz eğitimi yanında her hastanın durumuna özel beslenme önerileri, hasta ve ailesi için eğitim programları ve psikolojik destek gibi bileşenleri vardır. Aday hastalar değerlendirme sonrası egzersize engel bir sağlık durumları yoksa programa alınırlar. Program başında hastalar egzersiz performansları açısından değerlendirilir, beslenme durumları, endişe ve depresyon durumları değerlendirilir. Her hastaya özgü, hastaya uygun egzersiz eğitim programı oluşturulur, gerekli olan hastalarda beslenme ve psikolojik destek de programa eklenir. Pulmoner rehabilitasyon programının amacı hastanın kazandığı egzersiz alışkanlığını devam ettirmesini sağlamaktır. Pulmoner rehabilitasyon programında verilen egzersiz içerikli sağlıklı beslenme, sağlıklı yaşam öğretilerini alışkanlık haline getirip ‘yaşam tarzı’ olması hedeflenir.
Egzersiz toleransındaki azalma, uzun süreli solunum hastalığı olan kişilerin temel şikayetlerinden biridir. Bu hastalarda nefes darlığı ve/veya yorgunluğun neden olduğu hareketsizlik; kemik ve kas içeriğinin, kalp ve akciğer fonksiyonlarının, egzersiz kapasitesinin gittikçe azalmasına neden olur. Egzersiz eğitimi ile kas kuvveti ve dayanıklılığı artarak daha uzun mesafeler yürünür, eklemler daha iyi hareket eder, gevşeme sağlanır, daha güçlü ve enerjik hissedilir, kalbin çalışması iyileşir, yorgunluk ve nefes darlığı azalır. Ayrıca vücut savunma sistemi üzerine olan olumlu etkileri sayesinde enfeksiyonlardan korunma sağlanır.
Fakültemizde uzmanlaşmış öğretim elemanlarımız tarafından bu bireylere özel egzersiz ve gevşeme programı yanısıra belli dönemlerde eğitim programları da uygulanmaktadır. Hasta ve ailesinin eğitimi Pulmoner Rehabilitasyon programlarının bir başka önemli bölümünü oluşturmaktadır. Eğitim bireysel verildiği gibi yazılı ve görsel materyaller kullanılarak grup eğitimi olarak da uygulanabilmektedir. Böylelikle uzun süreli solunum sorunu olan hastalar pulmoner rehabilitasyon programlarımız sayesinde güvenli bir şekilde egzersiz yapabilirler.”
