Kent Arkeolojisi ve Kültürel Miras Yönetimi Yüksek Lisans Programı (Türkçe Tezsiz) (M.A., 1 - 1.5 Yıl)

Birçok kesim tarafından fark edilmese de, tarihi kentlerde yaşayan insanların ayakları altında birer arkeolojik sit alanı bulunmaktadır. Kentlerin uzun süre kullanımı sonucunda oluşan çok katmanlı yapıları, şehirlerin geçmiş hayatı arkeolojik belgenin bir parçasıdır. Bu ders, arkeolojik kazı ve belgeleme metotlarını ele alarak çoğunlukla yeni yapılanma süreçleri içerisinde tamamlanması gereken projelerin yönetimi, alandan elde edilen buluntuların değerlendirme metotlarının yanı sıra farklı yaklaşımlar ve analitik yorumlama tekniklerine odaklanmaktadır. Ayrıca, çağdaş arkeolojinin alt disiplinlerinden biri olan Kent Arkeolojisini kuramsal olarak tartışmak, bu kapsamda söz konusu disiplin ile ilgili ulusal ve uluslararası kurumların tanımlanması ve bu kurumların yaptıkları çalışmaların incelenmesi, kentsel arkeolojik alanlar ile ilgili çalışmalar ve yasal çerçevenin irdelenerek, kentin geçmişi ile geleceği arasında bir bağlantı kurmak; kent ile yeraltında bulunan ve hâlihazırda yaşayan dönemleri arasındaki sürekliliği sağlamak; kentlerin dönüşüm süreçlerinde kültürel miras unsurları olan arkeolojik mirasın tespiti, korunması ve sürdürülebilirliği yönünde arkeolog, antropolog, mimar, şehir plancılarının ortak yapması gereken disiplinler arası ilişki, kuramsal ve kavramsal olarak tartışılacak, kentsel arkeolojinin uygulama teknikleri öğrencilere aktarılacaktır. Kentlerin tarih öncesi dönemlerinden günümüze arkeolojik zenginliği göz önünde bulundurularak fiziki mekânlarla ilgili karar üretecek meslek insanlarının bilinçlenmesine nasıl katkı sağlanabileceği üzerinde durulacaktır.

Ders bağlamında araştırmacıların ve bilim insanlarının farklı bina yapım teknikleri, mimari üsluplarla doğrudan tanışması, kırsal ve kentsel bağlamda yapılar ve yerleşim şemaları göz önünde bulundurularak yapı komplekslerinin nasıl kurgulandığı açıklanmaya çalışılacaktır. Tarih öncesi dönemlerden günümüze yapılar üzerinden tarihsel empati kavramıyla dünya mimarlık tarihine, arkeolojik metodoloji ile genel bir bakış gerçekleştirilecektir. Bu kapsamında arkeoloji-felsefe içerikli bakış açısıyla toplumsal siyasal örgütlenme yapısı, saray-idari yapı, tapınak-mabet-kutsal alan, atölye-işlik gibi kavramlardan yola çıkarak geçmişin ve mimari yapı komplekslerinin sorgulanarak işlevlerine ışık tutulmaya çalışılacaktır. Ders kapsamında, Mimarlık tarihi kavramının ilk olarak ortaya çıkısından bu yana, arkeolojik, endüstriyel ve tarihi yapılar üzerinden arkeolojik verilerden yola çıkarak tarih okumasının farklı yöntemleri irdelenecektir. Kavramsal ve işlevsel olarak tarih öncesi dönemlerden Ortaçağ ve Yakınçağa kadar yapı tasarımcılarından, duvarcı ustalarına uzanan bir süreç göz önünde bulundurularak yapı felsefesi de ele alınacaktır.

Ders bağlamında, kazı yöntemleri ve kazı sonrası yapılan dokümantasyon ve bilimsel sorgulamalar irdelenecektir. Ele alınan konular arasında stratigrafi, kazı ve ilgili kayıt teknikleri, tarihleme yöntemleri, arkeozooloji, arkeobotanik, seramik incelemesi, arkeometalürji ve izotop araştırmaları, çağdaş arkeolojik yöntem, kuramlar ve uygulamalar doğrultusunda işlenecektir. Yüzey araştırması ve kazı yöntemleri, bunlarla bağlantılı kayıt teknikleri, analitik metotlar ve farklı türdeki maddi kalıntıların yorumlanması, sunumu ve arkeolojik sonuçların yayını işlenecek konular arasındadır. Kazılardan elde edilen buluntuların sınıflandırılması ve arşivlenmesi ile birlikte elde edilen verilerin değerlendirilmesinin disiplinler arası ortak çalışmalar ile nasıl değerlendirilebileceği üzerinde ayrıca durulacaktır. Bu bağlamda buluntuların disiplinler arası çalışmalarla tespit, envanter ve değerlendirme aşamalarının nasıl yapılması gerektiği ve bu yöndeki farklı yaklaşımlarla ortaya çıkan yöntemler uygulamalı olarak ele alınacaktır.