Doğu Akdeniz Üniversitesi (DAÜ) İşletme ve Ekonomi Fakültesi, Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölümü Öğretim Üyesi ve Doğu Akdeniz Üniversitesi Kıbrıs Politikalar Merkezi (DAÜ – KPM) Başkanı Prof. Dr. Ahmet Sözen, Kolombiya referandum sonucu hakkında değerlendirme yaparak, bunun büyük bir fırsat kaybı olduğunu ifade etti. Prof. Dr. Sözen, %49.78 oranına karşı %50.21 oranı ile ‘kıl payı’ farkla başarısız olan Kolombiya referandumunun, barışın kolay elde edilmediğini gösterdiğini, bundan öğrenilecek birçok ders olduğunu belirtti.
Yaklaşık 6 yıllık (2 yıl gizli ve 2012’den itibaren kamuoyuna açık) ve Obama Yönetimi, Avrupa Birliği ve Küba Hükümeti’nin desteklediği bir görüşme süreci sonucunda Kolombiya Hükümeti ve Kolombiya Devrimci Silahlı Güçleri (FARC) örgütü arasında nihai bir anlaşma resmi olarak imzalandı. Bunun sonucunda 2 Ekim 2016 tarihinde referanduma giden Kolombiya, çatışma ve barış arasında bir seçim yaparak, Latin Amerika’nın en eski ve kanlı iç savaşını bitirmek için tarihi bir fırsat kaçırdı. 52 yıldır süren çatışmalar sonucu Kolombiya’da 220 bin kişi hayatını kaybederken, 7 milyondan fazla kişi evlerinden oldu. Bu çatışma ortamına bir son vermeyi ve barış sürecini ilerletmeyi hedefleyen referanduma olumsuz oy kullananların birçoğu kaygılarını, FARC örgütüne özellikle siyasi katılım bağlamında verilen imtiyazlar olarak ifade ediyor. Yine de referandum oylaması süresince Kolombiya halkının olgun tavrı, tarafların şiddete başvurmaması ve referandum sonrası ateşkese olan bağlılıklarını bildirmeleri sonucunda barış süreci ile ilgili beklentiler olumlu yönde sürüyor. Sonuç olarak, tarafların sorunlarını çözmek için silahlar yerine demokratik yollara başvurmaya devam etmeleri gerekiyor.
Prof. Dr. Sözen, referandumdan önce Cenevre Lisansüstü Enstitüsü’nde gerçekleştirilen “Kolombiya’da Referandum: ‘Evet’ veya ‘Hayır’ Oyunun Sonuçları: Farklı Barış Süreçlerinde Gerçekleştirilen Başarılı ve Başarısız Referandumlardan Edinilen Tecrübeler” başlıklı panele katılarak konuşma yaptı. Kolombiya’nın Birleşmiş Milletler Cenevre Daimi Misyonu, Kapsamlı Barış ve Dönüşüm Girişimi ile Uluslararası ve Kalkınma Çalışmaları ve Cenevre Lisansüstü Enstitüsü tarafından ortaklaşa organize edilen panelde, Kıbrıs ve Kuzey İrlanda’da gerçekleştirilen, sırasıyla başarısız ve başarılı sonuçlanan, referandumların tecrübelerinden somut veriler elde ederek Kolombiya’da gerçekleştirilecek referandumda halk desteğinin garanti edilmesi hedefleniyordu. Prof. Dr. Sözen konuşmasında Kıbrıslı Türkler ve Rumlar arasında uzlaşılan ve eşzamanlı olarak 24 Nisan 2004 tarihinde ayrı ayrı referanduma sunulan Annan Planı’nın ayrı ayrı “devlet kurma” manasında değil ama ortak devletin yönetimine iki toplumun da katılması ve devletin fonksiyonlarını paylaşması manasında self determinasyon hakkını kullandıklarına belirti. Ayrıca iki ‘Evet’ sonucu durumunda Federal Kıbrıs’ın kurulmasını hedefleyen referandumun, diğer üç senaryonun sonuçlarını belirtmeyerek sınıfta kaldığını belirten Prof. Dr. Sözen, Kıbrıslı Türklerin çözüm istemeyen taraf olmadıkları anlaşıldığından kısıtlama ile izolasyonların hafifletildiğini vurguladı. Prof. Dr. Sözen konuşmasında, kaybedilen 12 yıl boyunca tartışmalı mülkler üzerine inşaatların devam ettiği, demografik yapının değiştiği, ortak yaşam tecrübesi olan birçok kişinin öldüğü ve Kıbrıs sorununa yeni denklemler eklenerek çözümünün zorlaştığına değindi.
