Doğu Akdeniz Üniversitesi (DAÜ) Dr. Fazıl Küçük Tıp Fakültesi ile Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) Sağlık Bakanlığı arasında ortak yürütülen Kanser Kayıt Projesi sonucunda elde edilen ve 2012-2016 yıllarını kapsayan veriler, 5 Nisan 2019 Cuma günü, saat 09:00’da, KKTC Sağlık Bakanı Dr. Filiz Besim’in de katılımlarıyla, Kıbrıs Türk Tabipler Birliği Lokali’nde düzenlenen basın toplantısıyla halka açıklandı. Buna göre, KKTC’de 5 yılda 3 bin 633 yeni kanser vakası tespit edildi. Veriler, ülkede erkeklerde kanser insidans hızı (belli bir sürede ortaya çıkan yeni vakaların çıkış hızı) 100 bin kişide 177.5; kadınlarda ise 178 olarak bulundu. Çalışmanın sonucunda ülkede kadınlarda en çok görülen kanser tipinin meme kanseri, ardından tiroid kanseri ve sonrasında kolon kanseri olduğu vurgulanırken, erkeklerde ise en çok görülen kanser tipinin prostat kanseri, ardından akciğer kanseri ve sonrasında mesane kanseri olduğu açıklandı.
“Toplum Tabanlı Kayıtçılığa 2016’da Geçilebildi”
Basın toplantısına, Sağlık Bakanı Dr. Filiz Besim, Tarım ve Doğal Kaynaklar Bakanı Erkut Şahali, DAÜ Rektörü Prof. Dr. Necdet Osam, Akademik İşler’den Sorumlu Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Halit Tanju Besler, Dr. Fazıl Küçük Tıp Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Nahide Gökçora, sağlık çalışanları ve bazı sivil toplum örgütlerinin temsilcileri katıldı. Toplantının açılış konuşmasını yapan DAÜ Dr. Fazıl Küçük Tıp Fakültesi Dekanı Prof. Dr Nahide Gökçora, kanser kayıtçılığının dünyadaki yeri ve tarihinden bahsetti. KKTC’de ilk kanser kayıt faaliyetlerinin 2003 yılında başladığını belirten Prof. Dr. Gökçora, hastane tabanlıdan toplum tabanlı kayıtçılığa 2016 yılında geçilebildiğini aktardı. Proje kapsamında DAÜ Dr. Fazıl Küçük Tıp Fakültesi Öğretim Üyeleri ve Sağlık Bakanlığı’nda çalışan erken tanı uzman doktorları ve hemşirelerinin Ankara’da ve İzmir’de Kanser Kayıtçılık eğitimleri aldıklarını kaydeden Prof. Dr. Gökçora, “Bu bir ilktir ve ilkler her zaman zordur. Bundan sonra Sağlık Bakanlığımızın kayıtçılığı daha ileri noktalara taşıyarak devam ettirmesi ve benzer istatistiki çalışmaların başka alanlarda da hayata geçirilmesi en büyük dileğimizdir. Biz bu kıvılcımı yaktık bunun meşale olmasını diliyoruz” diyerek projede emeği geçen herkese teşekkürlerini iletti.
“Üzerimize Düşeni Yapmaya Hazırız”
DAÜ Rektörü Prof. Dr. Necdet Osam da, çalışmanın ilk verilerini açıklamaktan duyduğu memnuniyeti dile getirerek, bunun KKTC’de yapılması gereken ve süreklilik arz eden bir çalışma olduğunu vurguladı. Sadece kanser değil diğer alanlarda da üniversite olarak Sağlık Bakanlığı’nın çizeceği vizyon dahilinde üzerlerine düşeni yapmaya hazır olduklarını söyleyen Prof. Dr. Osam, üniversite adına Sağlık Bakanlığı’na projeyi kendileriyle yürütmelerinden dolayı teşekkürlerini sunarak, bundan sonra da üzerlerine düşeni yapmaya hazır olduklarını vurguladı.
“Bilimsel Verileri Açıklıyoruz”
Sağlık Bakanı Dr. Filiz Besim ise konuşmasında, kanser konusunda çok tartışmalar yapıldığını fakat bu tartışmaların bilim ışığından uzak yapıldığını söyleyerek, 5 yıllık bir çalışmanın bilimsel verilerini paylaşacaklarını dile getirdi. Konuşmaların ardından Kanser Kayıtçılık Projesi Koordinatörü Figen Gülen İnce ile Veri Planlama ve Analisti ve DAÜ Dr. Fazıl Küçük Tıp Fakültesi Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. İlke Akçay sunum gerçekleştirdi.
Çalışmada, 2012-2016 yılları arasındaki 5 yılda 3 bin 633 yeni kanser vakasının tanı alındığı kaydedildi. Malign melanom dışındaki cilt kanserleri hariç yeni vaka sayının da 3 bin 157 olduğu açıklandı. 3 bin 157 yeni vakanın 553’ünü meme kanserlerinin oluşturduğu saptanan çalışmada, kanser hastalığının kadınlarda 30’lu yaşlardan itibaren, erkeklerde ise 50’li yaşlardan itibaren artış gösterdiği belirlendi. Erkeklerde kanser vakalarının yarıya yakınına denk gelen yüzde 48’inin, 50-69 yaş aralığında tanı aldığı, kadınlarda ise vakaların yüzde 43’ünün 50-69 yaş aralığında tanı aldığı sonucu ortaya çıktı. Bölgelere göre kanser görülme hızları Güzelyurt ve Lefke’de 100 bin kişide 192.4; Mağusa’da 192; Lefkoşa’da 227.9; Girne’de 157 ve İskele’de 105.3 oldu. Ülkede erkeklerde kanser insidans hızının 177.5; kadınlarda ise 178 olarak bulunduğu açıklandı. Kuzey Kıbrıs’ın yaşa standardize insidans hızlarının genel dünya ortalaması Avrupa, Güney Kıbrıs, Türkiye ile karşılaştırıldığında KKTC’de yaşayanların diğerlerinden yüksek bir hıza sahip olmadığı görüldü. Çalışma sonuçlarında, meme, kolon gibi kanserlerin teşhis evrelerine bakıldığında, kanser taramalarının yaygınlaştırılmasının ve katılımın önemi de vurgulandı.
Toplantı sonunda Kanser Hastalarına Yardım Derneği (KHYD) Başkanı Raziye Kocaismail tarafından Sağlık Bakanı Dr. Filiz Besim ve DAÜ Dr. Fazıl Küçük Tıp Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Nahide Gökçora’ya plaket takdiminde bulundu.
